Έθιμα Αρραβώνας & Γάμου

Στη Λαγκάδα, αντίθετα με άλλα μέρη η νύφη «ζητάει» τον γαμπρό.

Το προξενειό διαπραγματεύεται η προξενήτρα ή ο προξενητής που είναι κάποιος συγγενής, ή κάποιος που θεωρείται ιδιαίτερα ικανός. Συνήθως, φορά διαφορετικά παππούτσια, για να έχει το προξενειό αίσιο τέλος. Όταν τελικά η νύφη αρέσει στο γαμπρό και στα πεθερικά, μιλούν για την προίκα που συνήθως είναι μετρητά, γιατί τα πατρικά σπίτια μένουν στα αγόρια.

Αφού λοιπόν όλα τελιώσουν, η νύφη πάει για πρώτη φορά στα πεθερικά με μια ανθοδέσμη για το γαμπρό, 1 βάζο μαστίχα για να μελώσουν και ναναι στέρεος ο δεσμός τους, γλυκά και τούρτα.

ΟΙ νεοαρραβωνιασμένοι δέχονται ευχές, όπως και «στα στέφανα», «καλορίζικα». Οι γονείς τους «και στων αποδέλοιπων», αν τυχαίνει να έχουν κι άλλα ελεύθερα παιδιά.

Όταν γίνει το τραπέζι των αρραβώνων η νύφη προηγουμένως στέλνει τούρτες στους θείους και στις θείες του γαμπρού κι εκείνοι από την πλευρά τους της βάζουν χρυσαφικά. Τα δώρα που ανταλλάσσονται είναι κυρίως χρυσός σταυρός και δαχτυλίδι για το γαμπρό από τα πεθερικά του, καθώς και ένα πορτοφόλι δερμάτινο με το χρυσό μονογραμμά του και μια λίρα χρυσή για ναναι πάντοτε γεματο.

Η νύφη πάλι δέχεται από τα πεθερικά της χρυσαφικά, όπως βραχιόλια, δαχτυλίδια και κρεμαστά σκουλαρίκια. Οι αρραβώνες συνήθως είναι πολύχρονοι, μερικές φορές διαρκούν πάνω από πέντε ή επτά χρόνια και οι αρραβωνιασμένοι έχουν τις περισσότερες φορές ολοκληρωμένες σχέσεις.

Μια εβδομάδα πριν το γάμο πλένουν τα προικιά του γαμπρού και της νύφης, φυσικά ξεχωριστά. Στο πλύσιμο συμμετέχουν συγγενείς και φίλοι των μελλόνυμφων. Συνήθως τραγουδούν τραγούδια του γάμου και μαγειρεύουν ωραία φαγητά για όσους παίρνουν μέρος στο πλύσιμο. Ακολουθεί το σιδέρωμα των ρούχων και στη συνέχεια τα εκθέτουν για να τα δουν και οι άλλοι συγχωριανοί τους. Τα ραίνουν με ρύζι και εύχονται «καλορίζικα» για να ακολουθήσουν τα «κουβαλίδια». Αν δηλαδή η νύφη πρόκειται να μείνει στο σπίτι του γαμπρού μεταφέρουν εκεί τα πραγματά της.

Στα «κουβαλίδια» προηγείται η νύφη κρατώντας ένα ψωμί και την εικόνα της Αγίας που έχει το όνομά της. Την εικόνα αυτή την πηγαίνουν 40 μέρες πριν, στην εκκλησία για να ευλογηθεί. Μέσα στα προικιά συνηθίζουν να βάζουν ζάχαρη για να έχει «γλυκό βίο» το ζευγάρι. Ακολουθούν όλοι οι άλλοι συγγενείς με τα προικιά της νύφης.

Μετά, στολίζουν το σπίτι κι όταν τακτοποιούν τα ρούχα στα συρτάρια αφήνουν μέσα το ρύζι για να ριζώσουν οι μελλόνυμφοι.

Την Πέμπτη πριν την Κυριακή της τελετής των γάμων στρώνουν το κρεββάτι. Συνήθως τη δουλειά αυτή την κάνουν ελεύθερες κοπέλες και μετά ρίχνουν πάνω στο κρεββάτι ένα παιδί, συνήθως αγόρι για να κάνει το ζευγάρι αγόρια. Οι συγγενείς ρίχνουν χρήματα.

Την παραμονή του γάμου η νύφη γυρίζει όλο το χωριό για να προσκαλέσει τους συγχωριανούς της.

Την ημέρα του γάμου, δεν επιτρέπεται να δει ο γαμπρός τη νύφη.

Οι φίλοι του γαμπρού πηγαίνουν το απόγευμα στο σπίτι του για να τον στολίσουν και γράφουν το όνομά τους στα παππούτσια του. Όποιου το όνομα σβυστεί, αυτός θα παντρευτεί πρώτος. Το ίδιο γίνεται και με το στόλισμα της νύφης. Το νυφιάτικο τραγούδι δίνει και παίρνει. Ο γαμπρός πηγαίνει με όργανα και παίρνει τη νύφη από το σπίτι της. Η νύφη κάνει μετάνοια και φιλά το χέρι του πεθερού και της πεθεράς της. Το ίδιο κάνει και ο γαμπρός στους γονείς της νύφης.

Αν κάποιος από τους γονείς είναι απών τον αντικαθιστά κάποιος συγγενής. Όταν κερνούσαν πριν τον γάμο, πίστευαν ότι έπρεπε να πάρει κανείς ζυγό αριθμό κουφέτων.

Αφού τελιώσει το μυστήριο οι ελεύθερες κοπέλες παίρνουν από το δίσκο με τα στέφανα κουφέτα και τα βάζουν τρεις συνεχείς βραδιές κάτω από το προσκεφάλι τους, για να δουν ποιον θα παντρευτούν.

Το ζευγάρι μετά τη γαμήλια τελετή, πήγαινε με τη συνοδεία οργάνων εκεί όπου θα γινόταν το γλέντι. Εκεί κερνούσαν σουμάδα τους καλεσμένους και μοίραζαν κουφέτα σε χάρτινες μπομπονιέρες.

Το γλέντι του γάμου διαρκεί από τρεις έως οκτώ μέρες μέχρι τον αντίγαμο, δηλαδή την επόμενη του γάμου Κυριακή, οπότε οι νεόνυμφοι παίρνουν το αντίδωρο. Την επόμενη του γάμου, τα πεθερικά της νύφης επισκέπτονται τους νεονύμφους για να δουν αν η νύφη τους ήταν παρθένα. Αν ναι, τρεις μέρες μετά το γάμο φτιάχνουν λουκουμάδες και μοιράζουν στους γείτονες, αν όχι, μαγειρεύουν μακαρόνια. Τα κουφέτα μοιράζονται στο χωριό την τρίτη μέρα του γάμου.

Τουλάχιστον για μια εβδομάδα μετά το γάμο, η νύφη αποφεύγει να περάσει από πίζουλα μέρη δηλαδή τοποθεσίες που έχουν συνδεθεί με κακοτυχία, ή που πιστεύουν πως είναι στοιχειωμένες όπως το Γλυφό, χαντάκια και τρίστρατα.